Docwerk: de lichting van 2019 [2/3] 10 dec 2019

Korte films over talentvolle kunstenaars, gemaakt door talentvolle filmmakers! Zes jonge filmmakers werken binnen de werkervaringsplek Docwerk vijf maanden lang aan het kunst- en cultuurprogramma Art Dept., uitgezonden op NPO 2 Extra in samenwerking met de NTR. Elke aflevering bestaat uit een bijzonder portret of beeldcolumn over een kunstenaar waarin in enkele minuten één aspect van de kunstenaar wordt uitgelicht. Deze week stellen we graag Docwerk’ers Katinka Schlette en Said Snono aan je voor!

Welke producties heb je gemaakt binnen Docwerk?

Tijdens het Docwerk-traject bij Van Osch Films werkte ik aan vier verschillende filmprojecten. ‘DRUMSTICK’ is een korte documentaire over Noortje Zijlstra, die dode dieren gebruikt als materiaal voor haar kunst en vragen wil stellen met haar werken - aan zichzelf en haar publiek. ‘kagiso’ is een documentaire over Jaap Bierboom, voor wie spelen een essentiële manier is om het leven open houden en niet vast komen te zitten in een vooraf gepland bestaan. Hij hoopt mensen aan te steken openheid te behouden met zijn gedichten, zijn trompetspel en door zelf ‘lekker gek’ te zijn. ‘Vlinderkolonies’ is een experimenteel poëtisch videowerk waarin mijn beelden samenkomen met het gelijknamige gedicht van schrijver en dichter Jordi Lammers en de muziek van zijn broer Rindert. Nog in de maak is een documentaire die het verhaal vertelt van een oude demo tape -  één van de vele demo tapes die in de jaren ‘60 - ‘90 werden opgenomen en op cassettebandjes de wereld werden ingestuurd in de hoop op een concert of een contract bij een platenlabel.

Hoe was het om deze producties te maken?

Heel gaaf, ik heb echt genoten. Ik hou er zo veel van, hoe je werk als documentairemaker je op de meest random plekken en in de meest random situaties brengt. Op bijna elke draaidag heb ik zo’n reflectiemoment; dan denk ik bij mezelf ‘wow, kijk waar ik nú dan weer ben!’. Ik vind het mooi en bijzonder hoe verschillende mensen mij toegelaten tot hun leefomgeving en gedachten. De camera geeft je eigenlijk een soort reden om daar te mogen komen, om dingen te doen die zonder camera snel vreemd zouden zijn, en om bepaalde vragen te stellen - ja, echt fascinerend.

Wat heb je ervan geleerd?

Echt heel veel. Vooral op het gebied van samenwerken. Hoe het is om een cameraman of -vrouw te mogen regisseren, of juist voor een collega-regisseur de camera te bedienen. Ik heb het ervaren als super leerzaam om te zien hoe anderen te werk gaan. Maar vooral het overleggen en communiceren dat bij samenwerken komt kijken, was voor mij heel goed. Het liet me de ideeën in mijn hoofd telkens weer in woorden omzetten om uit te leggen aan verschillende mensen.

Hoe heb je jezelf kunnen ontwikkelen?

Ik ben veel dingen gaan uitproberen die voor mij als filmmaker nieuw waren! Ik had tijdens mijn opleiding één stijl van documentairemaken geleerd, en dat besefte ik me heel erg tijdens mijn deelname aan dit traject. Aan het begin realiseerde ik me dat ik heel kritisch was op alles wat buiten die stijl viel. Maar naarmate het traject vorderde, ontdekte ik dat je op heel veel verschillende manieren en in verschillende stijlen documentaires kan maken. Dus dat je best kan experimenteren, en vooral ook dat ik dat blijkbaar heel leuk vind om te doen. Dat is echt een mooie vondst.

Op welke manier heb je jouw stempel op deze producties kunnen drukken?

Ik vind het heel moeilijk om één lijn te zien in mijn eigen werk, omdat ik nog best wel aan het begin sta. Als ik zo luister naar mensen om me heen, denk ik dat mijn projecten gekenmerkt worden door een bepaalde sfeer en een manier van vertelling. Ik probeer altijd om vanuit de persoon of plek te denken die ik film, en ik vind het heel belangrijk dat de vorm, de sfeer en de vertelling passen bij die persoon en/of plek. Dat heb ik bij mijn Docwerk-producties ook gedaan. Dus experimenteren met de vorm, ja, maar dan wel op een manier die voortvloeit uit datgene dat je filmt.

Wat was de grootste uitdaging?

Tijdens dit traject werkte ik veel sneller dan dat ik gewend was en maakte ik in veel kortere tijd veel meer films. Je hebt dan veel minder tijd om tussendoor even stil te staan om te reflecteren over je keuzes en over wat wel of niet goed voelt. Daar kom je dan achter door te doen. Dat vond ik wel echt een uitdaging. Vooral aan het begin was het ‘gewoon doen’ best wel spannend. Maar ik ben er nu juist ook wel achter dat dat juist veel moois op kan leveren.

Wat was je hoogtepunt, wat was het meest bijzondere tijdens deze ervaring?

Dat je in een korte periode echt best wel veel ontwikkelingen door kan maken als je zo veel en intensief bezig bent met filmmaken! Dat merkte ik bijvoorbeeld op het moment dat ik tijdens het Docwerk-traject mijn afstudeerfilm weer terugzag, en er plotseling met heel andere ogen naar keek en veel dingen opmerkte die ik nu anders zou doen. Daardoor besefte ik me hoezeer mijn blik is veranderd en dat ik als maker ben gegroeid. Hoogtepunten waren eigenlijk ook de alle gesprekken en discussies tijdens het traject - met collega’s, coaches en redacteuren. Van al die verschillende mensen, die ook weer allen hun eigen blik en werkwijze hebben, neem je toch een stukje mee, en zo kom je zelf weer een stukje verder.

Welke producties heb je gemaakt binnen Docwerk?

Ik heb al twee portretten afgerond waarvan eentje over een Syrische kunstenares genaamd Noor. De andere is genaamd Fight or Flight, en gaat over een danseres. Nu ben ik bezig met mijn laatste twee documentaires. Eentje gaat over een zangeres, en de andere over een lichtkunstenaar.

Hoe was het om deze producties te maken?

Documentaires maken is iets nieuws voor mij. Ik ben eraan gewend om op sets te staan van fictiefilms waar alles gescript en gepland is.

Wat heb je ervan geleerd?

Het werk bij Docwerk was daarom ontzettend leerzaam voor mij, omdat het een hele andere manier van werken is. Bij documentaires moet je je goed concentreren wat er gebeurt, omdat je niet maar verantwoordelijk bent voor een ding, maar voor alles. Ook kunnen er onverwachte dingen gebeurden en kan je niet alles van tevoren plannen. Ook heb ik geleerd hoe ik een verhaal beter kan vertellen met het editen. Het kort, krachtig en spannend te houden. Ik heb geleerd hoe je een volledige documentaire maakt. Van preproductie tot postproductie.

Hoe heb je jezelf kunnen ontwikkelen?

Voor ik hieraan begon vond ik het moeilijk om mezelf te uiten. Ik durfde mijn verhalen en ideeën vaak niet te delen. Mijn begeleiders en collega’s hebben mij gemotiveerd om dit toch te doen. Dit betekent heel veel voor mij.

Op welke manier heb je jouw stempel op deze producties kunnen drukken?

Ik denk dat ik mijn stempel het beste heb kunnen plakken op het portret van Noor. Ik kon me goed vinden in haar verhaal. Net als ik ging ze tegen de stroom van haar cultuur in. Ik voelde me het meeste verbonden met dit project.

Wat was de grootste uitdaging?

Ik heb erg veel uitdagingen gehad. Mijn grootste uitdaging was het vragen van hulp aan mijn collega’s en begeleiders. Volgens mij is dit een groot cultuurverschil waar ik nog steeds mee worstel, maar het wordt steeds een beetje makkelijker om dit te doen. Mijn tweede uitdaging was de taal. Toen ik de interviews terugkeek viel het mij op dat ik soms iets vraag waar al antwoord op gegeven is, gewoon omdat ik de verhalen soms niet zo snel kon volgen. Soms moest ik tijdens het editen wel dertig keer luisteren naar een interview om de belangrijkste informatie eruit te halen.

Wat was je hoogtepunt, wat was het meest bijzondere tijdens deze ervaring?

Ik had deze kans niet zo vroeg verwacht, maar ben heel blij dat ik hem heb gekregen. De kans om onder goede begeleiding mijn eigen documentaires te maken, en om in Hilversum te pitchen. Soms heb ik het gevoel dat ik er nog niet klaar voor was, en dat ik het een stuk beter had kunnen doen in betere omstandigheden. Maar ik ben trots op wat ik heb gedaan. Ik heb ontzettend veel geleerd en weet zeker dat mijn volgende project hierdoor een stuk beter gaat worden. Ik heb dankzij Docwerk meer vertrouwen gekregen in mezelf.