Makers Karen Ebert en Melanie Pardoel produceerden de documentaire ‘Zicht’, na een vraag vanuit Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland (die zich inzet tegen drugscriminaliteit). De documentairemakers stelden zich op náást de jongeren, in plaats van erboven. “Deze film kan dienen als breekijzer, om taboes te doorbreken. Waardoor je leert zien hoe je oprecht contact kunt maken met elkaar, zonder meteen te praten over harde regels en beleid. Dat het meer gaat over: hoe begrijpen we elkaar?”, zegt Denny Janssen, jongerenwerker Cordaad Welzijn.
Geschreven door: Iris van den Boezem
Drie jongeren dood in een Eindhovens drugslab. Hoe kwam het zover? De documentaire ‘Zicht’ zet kijkers met de beginscène meteen op het puntje van de stoel. Mijlenver staat deze wereld van ons af. Dít gebeurt ons niet. Dit zijn niet onze kinderen. Daartegenover staat een indringende uitspraak van Denny, één van de vier jongens met een hoofdrol in de film. “Vraag eens naar de muziek die ik luister, of naar de kleding die ik draag, stelt hij. Toon interesse in de wereld waarin ik leef. Zie mij.”
Gelijkwaardig
Hoe ga je om met jongeren in de drugscriminaliteit? Vaak gaat het antwoord op die vraag over twee werelden die maar moeilijk bij elkaar komen, merkten documentairemakers Melanie Pardoel en Karen Ebert. Vanuit Studio Nova produceerden zij de documentaire ‘Zicht’, na een vraag vanuit Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland, die zich als ‘georganiseerde overheid’ inzet tegen ondermijnende criminaliteit. Maar hoe ver staan deze jongeren werkelijk van ‘onze’ wereld? En wat gaat eigenlijk schuil áchter stoer gedrag, gevaarlijke transacties en groepsdruk. De documentairemakers stelden zich expliciet op náást de jongeren om wie het gaat, in plaats van erboven.
Oprechte interesse
Samen rondhangen op de parking, zitten op het bankje, of lol trappen en genieten van een zonsondergang. En vooral ook: praten, praten, praten. Steeds weer inchecken en begrijpen wie deze jongens zijn, wat hen drijft. Zo zagen de dagen van Karen en Melanie er tijdens het draaien maandenlang uit. Want iemand leren kennen, zo weten ze, begint met oprechte interesse. Zorgen voor een band, voor vertrouwen. En dat is misschien wel de grootste kracht van ‘Zicht’: het vertrouwen, de oprechte interesse, de band, daar deelt de kijker in mee. De jongens in de film tonen hun gevoelens, hun frustraties, hun dromen. Een lach, een traan, een uitspraak uit het hart. Dit zijn geen criminelen, voelt de kijker, dit zijn mensen. Waarom is dat belangrijk? Melanie: “Op dat moment, wanneer je elkaar weer ziet als mens, als gelijkwaardig, wanneer je van elkaar begrijpt hoe de ander iets ervaart, ontstaat een opening. Dan komt er ruimte voor de vraag: wat heb jij nodig?”
Perspectief bieden
Het maken van een documentaire als ‘Zicht’ is intensief. De documentairemakers zorgden samen voor de plannen, deden gezamenlijk interviews en monteerden en editen afwisselend van elkaar. Dat zorgde voor scherpe feedback: op elkaar en op de documentaire. Karen: “We gebruikten elkaar als spiegel: is dit de lijn om te volgen, zitten we nog op de goede weg?” Het camerawerk besteedden ze uit, wat zorgde voor volledige focus op de gesprekken met de jongeren en Angelique, de moeder die haar verhaal doet. Melanie: “We stuurden de cameraman wel, zorgden voor regie, maar verder lag onze aandacht bij de jongens in de film.”
De documentaire, die in 2020 uitkwam, wordt nu ruim drie jaar ingezet als breekijzer voor gesprekken over ondermijnende drugscriminaliteit in Brabant. Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland tourt ermee langs gemeenten en veiligheidsregio’s, bureau HALT gebruikt delen van de film voor voorlichting.
Karen: “Tijdens de première stond een belastingambtenaar op uit het publiek en vroeg aan de jongeren uit de film wat hij als vader kon doen. Hij stapte even uit zijn vaste rol als ambtenaar en keek weer als vader. Ik hoop dat meer professionals dat inzicht krijgen door onze documentaire. Zie elkaar, hoor elkaar. Daarmee is de eerste stap naar goede hulp gemaakt.” Of zoals hoofdrolspeler George besluit: “Iedereen komt de slechte en de juiste persoon tegen in zijn leven. Ik ben eerst de slechte mensen tegengekomen. En nu heb ik de goede mensen om me heen.”
Op dit moment is ‘Zicht’ te zien via video-on-demandplatform Ethics Filmservice, een initiatief van filmmaker Jesse van Venrooij.
Kom naar de Filmhelpdesk op 24 mei
Op 24 mei houdt Kunstloc een Filmdesk over filmeducatie en jouw rol als filmmaker.
Waar kun je aan denken bij filmeducatie vanuit je rol als filmmaker? Sommige films lenen zich erg goed voor het onderwijs, bijvoorbeeld omdat ze aansluiten bij grote onderwijsthema’s. Ook kun je als filmmaker je expertise inzetten om kinderen en jongeren kennis te laten maken met het vak, door workshops of langere lessenreeksen te geven. Sluit aan op 24 mei en stel al je vragen aan Filmhub Zuid, de filmeducatiehub van Noord-Brabant.
“Betrek jongeren nou eens bij het verhaal dat je wil vertellen. En doe dat niet één keer, maar investeer in dat contact. Zorg dat je bent waar zij zijn, ziet wat zij zien, hoort wat zij horen. Dan leer je kijken door de ogen van jongeren. Die tijd nemen is essentieel om te begrijpen wat er speelt. Welke wensen, drijfveren en dromen zij hebben. En hoe het dan gebeurt dat je verstrikt raakt in zaken als drugscriminaliteit. Op het moment dat je dat begrijpt, maak je als hulpverlener, agent of ouder een stap in de juiste richting. En dat is ook wat deze documentaire sterk maakt. ‘Zicht’ is een mooi begin om je ogen én oren te openen voor wat er echt onder jongeren speelt. En wat je hier zelf in kunt betekenen.”
Jaap Henst, jongerenwerker Cordaad Welzijn en initiatiefnemer voor ‘Zicht’.
